⮪ All भगवान की कृपा Experiences

कृपाप्राप्तिके लिये उपासना

वेद, पुराण और धर्मशास्त्रोंमें देवपूजाका महान् फल लिखा है। इसकी साधनासे ब्रह्मकी उपासना स्वतः हो जाती है। संसारमें देवपूजा स्थायी रखनेके प्रयोजनसे वेदव्यासजीने ब्रह्मा, विष्णु, महेशादिसे सम्बन्धित भिन्न-भिन्न पुराणोंका निर्माण किया है। उनमें प्रत्येकमें प्रत्येक देवताका प्राधान्य प्रतिपादित किया है-यथा विष्णुपुराणमें 'विष्णु' का, शिवपुराणमे 'शिव' का गणेशपुराण गणेश' का सूर्यपुराणों 'सूर्य' का और शक्तिपुराणमें 'शक्ति' का। इन सभीको (अपने-अपने पुराणोंमें) सृष्टिके पैदा करनेवाले, पालन करनेवाले और संहार करनेवाले सूचित किया है और इन्हींको ब्रह्म बतलाया है। इसी कारण यजनयाजनके अधिकांश अनुरागी अपनी-अपनी रुचिके अनुसार कोई ब्रह्मा विष्णु-महेशादिको कोई सूर्य-शक्ति समीरादिको कोई राम कृष्ण-नृसिंहादिको और कोई भैरव, गणेश या हनुमानजीको पूजते हैं। किसीको भी पूजें, पूजा उपासना एक ब्रह्मकी ही होती हैं।

अति तुच्छ जीवसे लेकर महत्तम देवाधिदेवतक सभी साधनाके साध्य हैं। जिसे जिस साध्यको पानेकी इच्छा हो, उसके लिये उसकी साधना मौजूद है।

यदि आपको ब्रह्मकी साधना करनी हो तो नित्यानित्य-विवेकके द्वारा फलभोगका त्यागकर राम दमादिकी विपुल सम्पत्तिका संग्रह करना होगा और चलते-फिरते, खाते-पीते, उठते-बैठते मनको ब्रह्ममें ही लगाना होगा। 'ब्रह्म' का स्वरूप क्या है, यह जाननेके लिये चराचर सृष्टिके प्रत्येक प्राणी- पदार्थको ब्रह्मका प्रतिरूप मानकर सर्वत्र उसीका अनुसन्धान करना होगा।

यदि आप मन्त्र-तन्त्र साधना चाहें तो इस विषयके शास्त्रोंका अध्ययन या अवलोकन कीजिये। रहस्यज्ञानके बिना यों ही किसी सत्पात्रको सत्ताहीन करनेके लिये 'हो, ही, हूँ, फट्' से मन्त्रशास्त्रोंकी समाप्ति और दूसरोंके सुत-दारा और सम्पत्तिको मिटानेके लिये तन्त्रशास्त्रोंकी इतिश्री करना अच्छा नहीं; इनका अनर्थकारीअधम फल तत्काल नहीं तो अन्तकालतक अवश्य मिलता है। अतएव इनकी अपेक्षा'ॐ नमो भगवते वासुदेवाय', 'ॐ नमः शिवाय', 'ॐ नमो वक्रतुण्डाय', 'ॐ नमः सूर्याय', 'ॐ नमः शक्त्यै', 'ॐ नमो हनुमते' और 'ॐ नमः परमात्मने' आदिके अखण्ड प्रयोगोंसे मंत्रोंका साधन और गन्ध-पुष्पादिसे शोभित, घृतपूर्ण बत्तियोंसे प्रज्वलित और अनुष्ठानियोंके द्वारा पूजित प्रकाशमान दीपकको चौराहे में रखकर | दध्योदनादिकी बलि देनेके द्वारा तन्त्रोंका और जनपदनाशादि उत्पातकि उपशमनार्थ अखण्ड रामध्वनि, अहोरात्र होमाहुति, शतसहस्रायुत चण्डीप्रयोग और प्रतिदिनके प्रीतिभोज आदिकी कृत्याओंका प्रचार करना अच्छा है। ऐसे मन्त्र तन्त्र और कृत्याके अमिट और अमित फलसे अड़ोसी पड़ोसी और आप सकुटुम्ब सुखी रहेंगे और आपका यश फैलेगा।

साधनाके अनेक प्रकार हैं। उनमें प्रतिदिनकी सेवाके सिवा (१) एक सौ आठ तुलसी मंजरियोंसे विष्णुकी, (२) अर्कपुष्प, विल्वपत्र, पार्थिवपूजन और रुद्राभिषेकसे शिवकी, (३) प्रति परिक्रमामें मोदक अर्पण करनेसे गणेशको, (४) रक्तचन्दन और लाल कनेरके पुष्पोंसे युक्त १०८ अर्घ्यदान, नमस्कार और परिक्रमणसे सूर्यकी, (५) अनेक प्रकारके पुष्पोंकी सौ पुष्पांजलियोंसे 'शक्ति' की, (६) रामायणके पाठके साथ तिलोंके तेलके अविच्छिन्न अभिषेकसे हनुमान्जीकी, (७) नाम-जपके साथ चम्पक-पुष्प अर्पण करने से सीताकी (८) दुर्वाङ्कुरोंके अभिषेकसे गौरीकी, (९) तैलधारासे भैरवकी, (१०) मूँग भातसे 'भोमियाँ' की, (११) जलार्पण से पीपलकी, (१२) सूत्रार्पणसे 'वट' की, (१३) गुड़मिश्रित गोधूमचूर्णादिसे गौकी, (१४) सूखी अन्नराशिसे कपोतमण्डलकी, (१५) आश्रयदानादिसे अपाहिजोंकी और (१६) मनस्तुष्टिके प्रीत्युपहारोंसे परिवारकी साधना विशेष रूपसे सम्पन्न हो सकती है। उपासना ग्रन्थोंमें इनके विधि-विधान विस्तारपूर्वकलिखे हैं। उनको देखकर यथोचित कार्य करें।

अनुष्ठानप्रकाशादिमें हनुमानजी की उपासना के अद्भुत और अनुभूत अनेकों अनुष्ठान हैं। उनसे यह शीघ्र प्रसन्न होते हैं। इसके सिवा मन्त्रमहोदधि मन्त्रमहार्णव और मन्त्रसंग्रहादिमें इनके प्रत्यक्ष होनेके उपाय भी हैं और' हनुमत्-उपासना-कल्पद्रुम' तो इस विषयका सर्वोत्तम ग्रन्थ है ही। उपासकोंको चाहिये कि उनका अनुभव करें।

पूजापद्धतिमें इसके सब विधान हैं, उन्होंके अनुसार करना चाहिये। यह विशेष है कि स्नानमें कूपादिका शुद्ध, सद्य और गन्धादियुक्त जल लिया जाय और पर्वोत्सवादिर्गे दूध, दही, घी, मधु और चीनीके 'पंचामृत' से स्नान कराके फिर शुद्धोदकसे स्नान कराया जाय। 'उद्वर्तन' की जगह तिलोंके तेलमें मिले हुए सिन्दूरका सर्वागमें लेपन किया जाय। इससे हनुमानजी प्रसन्न होते हैं। कारण यह है कि लंकाविजयके बाद रामचन्द्रजीने सुग्रीवादिको पारितोषिक दिया, उस समय सीताजीने हनुमानजीको कई कोटिके मोतियोंकी माला दी थी; किंतु उसमें राम-नाम न होनेसे वे उदासीन रहे। तब सीताजीने अपने सीमन्तका 'सिन्दूर' देकर कहा कि यह मेरा मुख्य सौभाग्य चिह्न है और इसको मैं धन धाम और रत्नादिसे भी अधिक प्रिय मानती हूँ, अत: तुम इसको सहर्ष स्वीकार करो तब हनुमानजीने सिन्दूरको अंगीकार कर लिया। इसी हेतुसे उपासक लोग हनुमानजी के अंगमें तैल-मिश्रित सिन्दूरका लेप करते हैं और मन्त्रशास्त्रोंके मतसे यह आकर्षक भी है।

इष्टदेवको प्रसन्न करनेके लिये तदनुकूल आचरणोंकी भी आवश्यकता होती है। हनुमान्जी रामचन्द्रजीके चरित्रोंसे प्रसन्न होते हैं। अतएव वाल्मीकि रामायण, तुलसीकृत रामायण, मूलरामायण और सुन्दरकाण्ड आदिके सादे, सार्थ या सम्पुटसहित पाठ करने चाहिये। इनके सिवा कथा वार्ता, पुराण पाठ या रामलीला आदि जो भी अनुकूल हों, करने चाहिये।

(१) उपर्युक्त रामायणादिमें किसीके भी 'ॐ रामाय नमः' का पुट लगानेसे हनुमानजी प्रसन्न होते हैं।

(२) 'ॐ हनुमते नमः' से कार्यसिद्धि होती है।

(३) अञ्जनीगर्भसम्भूत कपीन्द्र

(४) मर्कटेश रामप्रिय नमस्तुभ्यं हनूमन् रक्ष सर्वदा॥ - से रक्षा और अभीष्टलाभ होता है। महोत्साह सर्वशोकविनाशन। शत्रून् संहर मां रक्ष श्रियं दापय मे प्रभो ।। - से शत्रुनिवारण, आत्मसंरक्षण और सम्पत्प्राप्ति
होती है। दातारं सर्वसम्पदाम् ।

(५) आपदामपहन्तारंलोकाभिरामं श्रीरामं भूयो भूयो नमाम्यहम् ॥

- से सर्वापत्तियोंका निवारण, सर्वसम्पत्तियोंका पुनरागमन और सर्वप्रकारके अभीष्टोंकी सिद्धि होती है। (६) जयत्यतिबलो राम्रो लक्ष्मणश्च महाबलः । राजा जयति सुग्रीवो राघवेणाभिपालितः ॥ दासो कोसलेन्द्रस्य रामस्याक्लिष्टकर्मणः । हनुमाजशत्रुसैन्यानां निहन्ता मारुतात्मजः ॥ न रावणसहस्वं मे युद्धे प्रतिबलं भवेत्। शिलाभिश्च प्रहरतः पादपैश्च सहस्त्रशः ॥

(वा० रा० सुन्दर० ४२।३३-३५) -से राष्ट्रविप्लव, मारीभय, महाशत्रुके आक्रमण, अनेक प्रकारकी असह्य आपत्तियाँ और देशोपद्रवादि शान्त होते हैं।

(७) औरसदेवि नित्यं परितप्यमान स्त्वामेवसीतेत्यभिभाषमाणः ।

घृतव्रतो राजसुतो महात्मा तवैव लाभाय कृतप्रयत्नः ॥

(वा० रा० सुन्दर० ३६/४६) - से उद्वाह या स्त्रीप्राप्ति होती है। अस्तु, उक्त मन्त्र विशेषकर वाल्मीकि रामायण, 'सुन्दरकाण्ड' और 'मूलरामायण' के उपयोगी हैं। सम्पुटित पाठके प्रयोगमें 'पहले मन्त्र, पीछे मूल, फिर मन्त्र, पीछे मूल और फिर मन्त्र' इस क्रमसे पाठ किया जाय। पाठारम्भके पहले हनुमान्जीका पूजन प्रार्थना और ध्यानादि किये जायें। इस प्रकार प्रीति, उदारता और शान्तिके साथ करनेसे सब प्रकारके अभीष्ट सिद्ध होते हैं।



You may also like these:

Real Life Experience प्रभुकृपा


kripaapraaptike liye upaasanaa

ved, puraan aur dharmashaastronmen devapoojaaka mahaan phal likha hai. isakee saadhanaase brahmakee upaasana svatah ho jaatee hai. sansaaramen devapooja sthaayee rakhaneke prayojanase vedavyaasajeene brahma, vishnu, maheshaadise sambandhit bhinna-bhinn puraanonka nirmaan kiya hai. unamen pratyekamen pratyek devataaka praadhaany pratipaadit kiya hai-yatha vishnupuraanamen 'vishnu' ka, shivapuraaname 'shiva' ka ganeshapuraan ganesha' ka sooryapuraanon 'soorya' ka aur shaktipuraanamen 'shakti' kaa. in sabheeko (apane-apane puraanonmen) srishtike paida karanevaale, paalan karanevaale aur sanhaar karanevaale soochit kiya hai aur inheenko brahm batalaaya hai. isee kaaran yajanayaajanake adhikaansh anuraagee apanee-apanee ruchike anusaar koee brahma vishnu-maheshaadiko koee soorya-shakti sameeraadiko koee raam krishna-nrisinhaadiko aur koee bhairav, ganesh ya hanumaanajeeko poojate hain. kiseeko bhee poojen, pooja upaasana ek brahmakee hee hotee hain.

ati tuchchh jeevase lekar mahattam devaadhidevatak sabhee saadhanaake saadhy hain. jise jis saadhyako paanekee ichchha ho, usake liye usakee saadhana maujood hai.

yadi aapako brahmakee saadhana karanee ho to nityaanitya-vivekake dvaara phalabhogaka tyaagakar raam damaadikee vipul sampattika sangrah karana hoga aur chalate-phirate, khaate-peete, uthate-baithate manako brahmamen hee lagaana hogaa. 'brahma' ka svaroop kya hai, yah jaananeke liye charaachar srishtike pratyek praanee- padaarthako brahmaka pratiroop maanakar sarvatr useeka anusandhaan karana hogaa.

yadi aap mantra-tantr saadhana chaahen to is vishayake shaastronka adhyayan ya avalokan keejiye. rahasyajnaanake bina yon hee kisee satpaatrako sattaaheen karaneke liye 'ho, hee, hoon, phat' se mantrashaastronkee samaapti aur doosaronke suta-daara aur sampattiko mitaaneke liye tantrashaastronkee itishree karana achchha naheen; inaka anarthakaareeadham phal tatkaal naheen to antakaalatak avashy milata hai. ataev inakee apekshaa'oM namo bhagavate vaasudevaaya', 'oM namah shivaaya', 'oM namo vakratundaaya', 'oM namah sooryaaya', 'oM namah shaktyai', 'oM namo hanumate' aur 'oM namah paramaatmane' aadike akhand prayogonse mantronka saadhan aur gandha-pushpaadise shobhit, ghritapoorn battiyonse prajvalit aur anushthaaniyonke dvaara poojit prakaashamaan deepakako chauraahe men rakhakar | dadhyodanaadikee bali deneke dvaara tantronka aur janapadanaashaadi utpaataki upashamanaarth akhand raamadhvani, ahoraatr homaahuti, shatasahasraayut chandeeprayog aur pratidinake preetibhoj aadikee krityaaonka prachaar karana achchha hai. aise mantr tantr aur krityaake amit aur amit phalase ada़osee pada़osee aur aap sakutumb sukhee rahenge aur aapaka yash phailegaa.

saadhanaake anek prakaar hain. unamen pratidinakee sevaake siva (1) ek sau aath tulasee manjariyonse vishnukee, (2) arkapushp, vilvapatr, paarthivapoojan aur rudraabhishekase shivakee, (3) prati parikramaamen modak arpan karanese ganeshako, (4) raktachandan aur laal kanerake pushponse yukt 108 arghyadaan, namaskaar aur parikramanase sooryakee, (5) anek prakaarake pushponkee sau pushpaanjaliyonse 'shakti' kee, (6) raamaayanake paathake saath tilonke telake avichchhinn abhishekase hanumaanjeekee, (7) naama-japake saath champaka-pushp arpan karane se seetaakee (8) durvaankuronke abhishekase gaureekee, (9) tailadhaaraase bhairavakee, (10) moong bhaatase 'bhomiyaan' kee, (11) jalaarpan se peepalakee, (12) sootraarpanase 'vata' kee, (13) guda़mishrit godhoomachoornaadise gaukee, (14) sookhee annaraashise kapotamandalakee, (15) aashrayadaanaadise apaahijonkee aur (16) manastushtike preetyupahaaronse parivaarakee saadhana vishesh roopase sampann ho sakatee hai. upaasana granthonmen inake vidhi-vidhaan vistaarapoorvakalikhe hain. unako dekhakar yathochit kaary karen.

anushthaanaprakaashaadimen hanumaanajee kee upaasana ke adbhut aur anubhoot anekon anushthaan hain. unase yah sheeghr prasann hote hain. isake siva mantramahodadhi mantramahaarnav aur mantrasangrahaadimen inake pratyaksh honeke upaay bhee hain aura' hanumat-upaasanaa-kalpadruma' to is vishayaka sarvottam granth hai hee. upaasakonko chaahiye ki unaka anubhav karen.

poojaapaddhatimen isake sab vidhaan hain, unhonke anusaar karana chaahiye. yah vishesh hai ki snaanamen koopaadika shuddh, sady aur gandhaadiyukt jal liya jaay aur parvotsavaadirge doodh, dahee, ghee, madhu aur cheeneeke 'panchaamrita' se snaan karaake phir shuddhodakase snaan karaaya jaaya. 'udvartana' kee jagah tilonke telamen mile hue sindooraka sarvaagamen lepan kiya jaaya. isase hanumaanajee prasann hote hain. kaaran yah hai ki lankaavijayake baad raamachandrajeene sugreevaadiko paaritoshik diya, us samay seetaajeene hanumaanajeeko kaee kotike motiyonkee maala dee thee; kintu usamen raama-naam n honese ve udaaseen rahe. tab seetaajeene apane seemantaka 'sindoora' dekar kaha ki yah mera mukhy saubhaagy chihn hai aur isako main dhan dhaam aur ratnaadise bhee adhik priy maanatee hoon, ata: tum isako saharsh sveekaar karo tab hanumaanajeene sindoorako angeekaar kar liyaa. isee hetuse upaasak log hanumaanajee ke angamen taila-mishrit sindooraka lep karate hain aur mantrashaastronke matase yah aakarshak bhee hai.

ishtadevako prasann karaneke liye tadanukool aacharanonkee bhee aavashyakata hotee hai. hanumaanjee raamachandrajeeke charitronse prasann hote hain. ataev vaalmeeki raamaayan, tulaseekrit raamaayan, moolaraamaayan aur sundarakaand aadike saade, saarth ya samputasahit paath karane chaahiye. inake siva katha vaarta, puraan paath ya raamaleela aadi jo bhee anukool hon, karane chaahiye.

(1) uparyukt raamaayanaadimen kiseeke bhee 'oM raamaay namah' ka put lagaanese hanumaanajee prasann hote hain.

(2) 'oM hanumate namah' se kaaryasiddhi hotee hai.

(3) anjaneegarbhasambhoot kapeendra

(4) markatesh raamapriy namastubhyan hanooman raksh sarvadaa.. - se raksha aur abheeshtalaabh hota hai. mahotsaah sarvashokavinaashana. shatroon sanhar maan raksh shriyan daapay me prabho .. - se shatrunivaaran, aatmasanrakshan aur sampatpraapti
hotee hai. daataaran sarvasampadaam .

(5) aapadaamapahantaaranlokaabhiraaman shreeraaman bhooyo bhooyo namaamyaham ..

- se sarvaapattiyonka nivaaran, sarvasampattiyonka punaraagaman aur sarvaprakaarake abheeshtonkee siddhi hotee hai. (6) jayatyatibalo raamro lakshmanashch mahaabalah . raaja jayati sugreevo raaghavenaabhipaalitah .. daaso kosalendrasy raamasyaaklishtakarmanah . hanumaajashatrusainyaanaan nihanta maarutaatmajah .. n raavanasahasvan me yuddhe pratibalan bhavet. shilaabhishch praharatah paadapaishch sahastrashah ..

(vaa0 raa0 sundara0 42.33-35) -se raashtraviplav, maareebhay, mahaashatruke aakraman, anek prakaarakee asahy aapattiyaan aur deshopadravaadi shaant hote hain.

(7) aurasadevi nityan paritapyamaan stvaamevaseetetyabhibhaashamaanah .

ghritavrato raajasuto mahaatma tavaiv laabhaay kritaprayatnah ..

(vaa0 raa0 sundara0 36/46) - se udvaah ya streepraapti hotee hai. astu, ukt mantr visheshakar vaalmeeki raamaayan, 'sundarakaanda' aur 'moolaraamaayana' ke upayogee hain. samputit paathake prayogamen 'pahale mantr, peechhe mool, phir mantr, peechhe mool aur phir mantra' is kramase paath kiya jaaya. paathaarambhake pahale hanumaanjeeka poojan praarthana aur dhyaanaadi kiye jaayen. is prakaar preeti, udaarata aur shaantike saath karanese sab prakaarake abheesht siddh hote hain.

201 Views

A Beautiful Bhagwad Gita Reader
READ NOW FREE
Key Importance Of Bhav And Ras In Krishna Bhakti11 Tips For Enhancing Devotional Service For Busy PeopleWhat Is Navdha Bhakti? And Why Is It So Important For Us?14 Tips To Overcome Tough Times Through Devotional Love For God



Bhajan Lyrics View All

वृन्दावन के बांके बिहारी,
हमसे पर्दा करो ना मुरारी ।
राधा कट दी है गलिआं दे मोड़ आज मेरे
श्याम ने आना घनश्याम ने आना
ये तो बतादो बरसानेवाली,मैं कैसे
तेरी कृपा से है यह जीवन है मेरा,कैसे
सांवरे से मिलने का, सत्संग ही बहाना है,
चलो सत्संग में चलें, हमें हरी गुण गाना
जिंदगी एक किराये का घर है,
एक न एक दिन बदलना पड़ेगा॥
जग में सुन्दर है दो नाम, चाहे कृष्ण कहो
बोलो राम राम राम, बोलो श्याम श्याम
श्याम हमारे दिल से पूछो, कितना तुमको
याद में तेरी मुरली वाले, जीवन यूँ ही
ना मैं मीरा ना मैं राधा,
फिर भी श्याम को पाना है ।
श्याम बुलाये राधा नहीं आये,
आजा मेरी प्यारी राधे बागो में झूला
राधे तु कितनी प्यारी है ॥
तेरे संग में बांके बिहारी कृष्ण
राधे राधे बोल, राधे राधे बोल,
बरसाने मे दोल, के मुख से राधे राधे बोल,
मेरी रसना से राधा राधा नाम निकले,
हर घडी हर पल, हर घडी हर पल।
दुनिया से मैं हारा तो आया तेरे द्वार,
यहाँ से गर जो हरा कहाँ जाऊँगा सरकार
राधे राधे बोल, श्याम भागे चले आयंगे।
एक बार आ गए तो कबू नहीं जायेंगे ॥
आप आए नहीं और सुबह हो मई
मेरी पूजा की थाली धरी रह गई
मेरे बांके बिहारी बड़े प्यारे लगते
कही नज़र न लगे इनको हमारी
इतना तो करना स्वामी जब प्राण तन से
गोविन्द नाम लेकर, फिर प्राण तन से
ज़री की पगड़ी बाँधे, सुंदर आँखों वाला,
कितना सुंदर लागे बिहारी कितना लागे
मेरे जीवन की जुड़ गयी डोर, किशोरी तेरे
किशोरी तेरे चरणन में, महारानी तेरे
कोई पकड़ के मेरा हाथ रे,
मोहे वृन्दावन पहुंच देओ ।
हम प्रेम नगर के बंजारिन है
जप ताप और साधन क्या जाने
रंग डालो ना बीच बाजार
श्याम मैं तो मर जाऊंगी
सांवरिया है सेठ ,मेरी राधा जी सेठानी
यह तो सारी दुनिया जाने है
जगत में किसने सुख पाया
जो आया सो पछताया, जगत में किसने सुख
आज बृज में होली रे रसिया।
होरी रे रसिया, बरजोरी रे रसिया॥
हरी नाम नहीं तो जीना क्या
अमृत है हरी नाम जगत में,
मन चल वृंदावन धाम, रटेंगे राधे राधे
मिलेंगे कुंज बिहारी, ओढ़ के कांबल काली
सुबह सवेरे  लेकर तेरा नाम प्रभु,
करते है हम शुरु आज का काम प्रभु,
श्यामा प्यारी मेरे साथ हैं,
फिर डरने की क्या बात है
मुझे रास आ गया है,
तेरे दर पे सर झुकाना

New Bhajan Lyrics View All

पूजा की थाली सजा रखी है,
माँ तेरी ज्योत जला रखी है,
ज्योत जगे दिन रात जगे...
कर ले भजन तू भाव से,
ये रात हो ना हो,
बड़ी भाग्यवान मैं कावर हूँ,
मुझे शिव भक्तो का प्यार मिला,
चले गये सतगुरू, कौंंन से जहांन में
रहता है कैसे शिष्य,गुरू बिन जहांन में