⮪ All भक्त चरित्र

ब्राह्मण देवमाली की मार्मिक कथा
ब्राह्मण देवमाली की अधबुत कहानी - Full Story of ब्राह्मण देवमाली (हिन्दी)

[भक्त चरित्र -भक्त कथा/कहानी - Full Story] [ब्राह्मण देवमाली]- भक्तमाल


स्तेयं हिंसानृतं दम्भः कामः क्रोधः स्मयो मदः ।

भेदो वैरमविश्वासः संस्पर्धा व्यसनानि च ॥

एते पञ्चदशानां मूला मता नृणाम्।

तस्मादनर्थमर्थाख्यं श्रेयोऽर्थी दूरतस्त्यजेत् ॥

(श्रीमद्धा0 19। 23 18-19)

"चोरी, हिंसा, झूठ, दम्भ, काम, क्रोध, अहङ्कार, मद, भेदबुद्धि, शत्रुता, अविश्वास, डाह और स्त्री, सुरा एवं द्यूतके व्यसन इन पंद्रह अनथकी जड़ धन ही है। अतएव जिसे आत्मकल्याणकी इच्छा हो, उसे इस अर्थ कहलानेवाले अनर्थको दूरसे ही त्याग देना चाहिये।'

रैवत देशमें एक देवमाली नामक ब्राह्मण रहता था। या तो वह वेदवेदाङ्गका विद्वान् शास्त्रज्ञ, प्राणियोंपर दया रखनेवाला और भगवान्‌की पूजा करनेवाला; किंतु घर और धनमें उसकी बहुत आसक्ति थी। धन प्राप्त करनेके लिये वह निषिद्ध कर्म करनेमें भी हिचकता न था। वह रसादिका विक्रय करता और चाण्डालसे भी दान ले लेता। अपने व्रत, तप, पाठ आदिको भी दक्षिणा लेकर दूसरोंके लिये सङ्कल्प कर देता। उसके दो पुत्र हुए - यज्ञमाली और सुमाली। बड़े होनेपर पुत्रोंको भी उस लोभी ब्राह्मणने धन कमानेके अनेक उपाय सिखलाने प्रारम्भ किये। इसी प्रकारका जीवन बिताते हुए वह वृद्ध हो गया। एक दिन वह अपने धनको गिनने बैठा। करोड़ों सोनेकी मुहरें गिनते-गिनते वह पहले तो बड़ा प्रसन्न हुआ, फिर उस धनराशिको देखकर भगवान्‌की कृपासे उसके चितमें विचारका उदय हुआ। वह सोचने लगा-'ओहो ! अच्छे-बुरे नाना उपायोंसे मैंने इतना धन एकत्र कर लिया, यह धन एकत्र करते-करते मैं बूढ़ा हो गया, फिर भी अभी मेरा लोभ नहीं गया। अब भी मैं अपने घरमें सोनेका पर्वत देखनेकी तृष्णासे रात-दिन जल रहा हूँ। लोग कहते हैं कि धनसे सुख होता है; किंतु इस धनने मुझे क्या सुख दिया? बाहरसे में भले सुखी दीखता होऊँ, पर मेरे हृदयमें तो तनिक भी चैन नहीं है। मैं तो रात-दिन तृष्णा तथा चिन्ताकी आगसे जला करता हूँ यह धनकी तृष्णा ही मेरे क्लेशोंका कारण हैं। जिसको तृष्णा है, वह कुछ पा जाय तो उसकी तृष्णा और बढ़ती ही है। बुढ़ापेमें नेत्र, कान, हाथ-पैर आदि सब इन्द्रियाँ और शरीर तो दुर्बल हो जाता है; किंतु तृष्णा तो और भी बलवान् होती जाती है। जिसको धनकी तृष्णा है, वह विद्वान् होनेपर भी मूढ़, शान्त होनेपर भी क्रोधी और बुद्धिमान् होनेपर भी मूर्ख है। धनके लिये मनुष्य बन्धु-बान्धवोंसे शत्रुता करता है, अनेक प्रकारके पाप करता है। बल, तेज, यश, विद्या, शूरता, कुलीनता और मान-सभीको धनकी तृष्णा नष्ट कर देती है। धनका लोभी अपमान और क्लेशकी चिन्ता नहीं करता, पापको पाप नहीं गिनता। वह अपने हाथों अपने लिये दुःख और नरकका मार्ग उत्साहपूर्वक बनाता है। हाय! हाय! मैंने धनकी तृष्णामें पड़कर सारी बहुमूल्य आयु नष्ट कर दी। मेरा शरीर जीर्ण हो गया। पाप बटोरनेमें ही मेरा जीवन लगा।' इस प्रकार पश्चात्तापसे ब्राह्मण व्याकुल हो गया। वह भगवान्से अपने उद्धारके लिये प्रार्थना करने लगा।

पश्चात्ताप एवं भगवान्की प्रार्थनासे हृदयमें बल आया । ब्राह्मणने शेष जीवन भजनमें लगानेका निश्चय किया। उसने स्वयं धन कमाया था, अतः आधा धन अपने पास रखकर शेष आधेमेंसे दोनों पुत्रोंको बराबर-बराबर दे दिया। अपने भागके धनको उसने मन्दिर, सरोवर, कुएँ, धर्मशाला बनवाने, वृक्ष लगवाने, अन्न दान करनेमें व्यय कर दिया। इस प्रकार अपने अपार धनको सत्कर्ममें लगाकर वह तपस्या करने बदरिकाश्रमको चला गया।

बदरिकाश्रममें देवमालीने पुष्प फलोंसे सुशोभित सुन्दर वृक्षोंवाला एक आश्रम देखा। वहाँ शास्त्र चिन्तनमें लगे, भगवत्सेवा परायण अनेक वृद्ध मुनिगण निवास करते थे। मुनियोंके बीचमें एक परम शान्त | तेजःपुञ्ज महात्मा भगवान्‌की स्तुति कर रहे थे। देवमालीने उनके चरणोंमें मस्तक रखकर प्रणाम किया। वे केवल सूखे पत्ते खाकर रहनेवाले परम तपस्वी महात्मा जानन्ति थे। ब्राह्मणने अपना सारा इतिहास सुनाकर नम्रतापूर्वक मुनिसे अपने उद्धारका उपाय पूछा। महात्मा जानन्तिने कृपा करके ब्राह्मणसे कहा—'तुम नित्य निरन्तर भगवान् विष्णुका ही स्मरण और भजन करो। किसीके दोष मत देखो। किसीकी चुगली मत करो। सदा परोपकारमें लगे रहो। मूखका साथ छोड़कर श्रीहरिकी पूजामें ही लगे रहो। काम, क्रोध, लोभ, मोह, मद, मत्सरको त्यागकर सभी प्राणियोंको सर्वथा अपने समान समझो न तो कभी किसीसे कोई कठोर वचन कहो और न कोई निर्दयताका व्यवहार करो। डाह, परनिन्दा, दम्भ और अहङ्कारको सावधानीपूर्वक छोड़ दो। सभी प्राणियोंपर दया करो। सत्पुरुषोंकी सेवा करो। जो पापी हैं, उन्हें पापसे छुड़ानेका प्रयत्न करो, उन्हें धर्मका सच्चा मार्ग बतलाओ । प्रतिदिन आदरपूर्वक अतिथियोंकी सेवा करो। पत्र, पुष्प, माला, फल, तुलसी आदिसे प्रतिदिन नियमपूर्वक भगवान् नारायणकी पूजा करो। देवता, ऋषि तथा पितृगणोंके लिये यथासमय विधिपूर्वक हवन, तर्पण तथा श्राद्ध करो। एकाग्रचित्तसे भगवान्के मन्दिरको स्वच्छ करना, लीपना, पुराने मन्दिरोंका जीर्णोद्धार करना, मन्दिरमें दीपक जलाना आदि तुम्हारे समस्त पापोंको दूर कर देंगे। भगवान्‌की पूजा, भगवान्‌की स्तुति, पुराण-श्रवण, पुराण-पाठ और शास्त्रोंका, वेदान्तका प्रतिदिन अध्ययन करना चाहिये। इन उपायोंसे शीघ्र ही तुम्हारा चित्त निर्मल हो जायगा। निर्मल चित्त होनेपर उसमें स्वयं ज्ञानका उदय होगा और तब तुम्हारे सभी दुःख दूर हो जायँगे। तुम्हें परम शान्ति प्राप्त होगी। '

मुनि जानन्तिकी आज्ञा मानकर देवमाली साधनमें लग गया। कभी कोई शङ्का होनेपर वह गुरुसे पूछकर सन्देह दूर कर लेता। इस प्रकार श्रद्धा एवं दृढ़तासे fingle नियमपूर्वक साधन करनेसे वह शीघ्र निष्पाप हो गया। उसका हृदय निर्मल हो गया। भगवान्‌की कृपासे उसे बोध प्राप्त हुआ। अन्तमें गुरुदेवकी आज्ञासे वाराणसी (काशी) में आकर देवमालीने भगवान्‌का परम पद प्राप्त किया।



You may also like these:

Bhakt Charitra डाकू भगत


braahman devamaalee ki marmik katha
braahman devamaalee ki adhbut kahani - Full Story of braahman devamaalee (hindi)

[Bhakt Charitra - Bhakt Katha/Kahani - Full Story] [braahman devamaalee]- Bhaktmaal


steyan hinsaanritan dambhah kaamah krodhah smayo madah .

bhedo vairamavishvaasah sanspardha vyasanaani ch ..

ete panchadashaanaan moola mata nrinaam.

tasmaadanarthamarthaakhyan shreyo'rthee dooratastyajet ..

(shreemaddhaa0 19. 23 18-19)

"choree, hinsa, jhooth, dambh, kaam, krodh, ahankaar, mad, bhedabuddhi, shatruta, avishvaas, daah aur stree, sura evan dyootake vyasan in pandrah anathakee jada़ dhan hee hai. ataev jise aatmakalyaanakee ichchha ho, use is arth kahalaanevaale anarthako doorase hee tyaag dena chaahiye.'

raivat deshamen ek devamaalee naamak braahman rahata thaa. ya to vah vedavedaangaka vidvaan shaastrajn, praaniyonpar daya rakhanevaala aur bhagavaan‌kee pooja karanevaalaa; kintu ghar aur dhanamen usakee bahut aasakti thee. dhan praapt karaneke liye vah nishiddh karm karanemen bhee hichakata n thaa. vah rasaadika vikray karata aur chaandaalase bhee daan le letaa. apane vrat, tap, paath aadiko bhee dakshina lekar doosaronke liye sankalp kar detaa. usake do putr hue - yajnamaalee aur sumaalee. bada़e honepar putronko bhee us lobhee braahmanane dhan kamaaneke anek upaay sikhalaane praarambh kiye. isee prakaaraka jeevan bitaate hue vah vriddh ho gayaa. ek din vah apane dhanako ginane baithaa. karoda़on sonekee muharen ginate-ginate vah pahale to bada़a prasann hua, phir us dhanaraashiko dekhakar bhagavaan‌kee kripaase usake chitamen vichaaraka uday huaa. vah sochane lagaa-'oho ! achchhe-bure naana upaayonse mainne itana dhan ekatr kar liya, yah dhan ekatr karate-karate main booढ़a ho gaya, phir bhee abhee mera lobh naheen gayaa. ab bhee main apane gharamen soneka parvat dekhanekee trishnaase raata-din jal raha hoon. log kahate hain ki dhanase sukh hota hai; kintu is dhanane mujhe kya sukh diyaa? baaharase men bhale sukhee deekhata hooon, par mere hridayamen to tanik bhee chain naheen hai. main to raata-din trishna tatha chintaakee aagase jala karata hoon yah dhanakee trishna hee mere kleshonka kaaran hain. jisako trishna hai, vah kuchh pa jaay to usakee trishna aur badha़tee hee hai. budha़aapemen netr, kaan, haatha-pair aadi sab indriyaan aur shareer to durbal ho jaata hai; kintu trishna to aur bhee balavaan hotee jaatee hai. jisako dhanakee trishna hai, vah vidvaan honepar bhee moodha़, shaant honepar bhee krodhee aur buddhimaan honepar bhee moorkh hai. dhanake liye manushy bandhu-baandhavonse shatruta karata hai, anek prakaarake paap karata hai. bal, tej, yash, vidya, shoorata, kuleenata aur maana-sabheeko dhanakee trishna nasht kar detee hai. dhanaka lobhee apamaan aur kleshakee chinta naheen karata, paapako paap naheen ginataa. vah apane haathon apane liye duhkh aur narakaka maarg utsaahapoorvak banaata hai. haaya! haaya! mainne dhanakee trishnaamen pada़kar saaree bahumooly aayu nasht kar dee. mera shareer jeern ho gayaa. paap batoranemen hee mera jeevan lagaa.' is prakaar pashchaattaapase braahman vyaakul ho gayaa. vah bhagavaanse apane uddhaarake liye praarthana karane lagaa.

pashchaattaap evan bhagavaankee praarthanaase hridayamen bal aaya . braahmanane shesh jeevan bhajanamen lagaaneka nishchay kiyaa. usane svayan dhan kamaaya tha, atah aadha dhan apane paas rakhakar shesh aadhemense donon putronko baraabara-baraabar de diyaa. apane bhaagake dhanako usane mandir, sarovar, kuen, dharmashaala banavaane, vriksh lagavaane, ann daan karanemen vyay kar diyaa. is prakaar apane apaar dhanako satkarmamen lagaakar vah tapasya karane badarikaashramako chala gayaa.

badarikaashramamen devamaaleene pushp phalonse sushobhit sundar vrikshonvaala ek aashram dekhaa. vahaan shaastr chintanamen lage, bhagavatseva paraayan anek vriddh munigan nivaas karate the. muniyonke beechamen ek param shaant | tejahpunj mahaatma bhagavaan‌kee stuti kar rahe the. devamaaleene unake charanonmen mastak rakhakar pranaam kiyaa. ve keval sookhe patte khaakar rahanevaale param tapasvee mahaatma jaananti the. braahmanane apana saara itihaas sunaakar namrataapoorvak munise apane uddhaaraka upaay poochhaa. mahaatma jaanantine kripa karake braahmanase kahaa—'tum nity nirantar bhagavaan vishnuka hee smaran aur bhajan karo. kiseeke dosh mat dekho. kiseekee chugalee mat karo. sada paropakaaramen lage raho. mookhaka saath chhoda़kar shreeharikee poojaamen hee lage raho. kaam, krodh, lobh, moh, mad, matsarako tyaagakar sabhee praaniyonko sarvatha apane samaan samajho n to kabhee kiseese koee kathor vachan kaho aur n koee nirdayataaka vyavahaar karo. daah, paraninda, dambh aur ahankaarako saavadhaaneepoorvak chhoda़ do. sabhee praaniyonpar daya karo. satpurushonkee seva karo. jo paapee hain, unhen paapase chhuda़aaneka prayatn karo, unhen dharmaka sachcha maarg batalaao . pratidin aadarapoorvak atithiyonkee seva karo. patr, pushp, maala, phal, tulasee aadise pratidin niyamapoorvak bhagavaan naaraayanakee pooja karo. devata, rishi tatha pitriganonke liye yathaasamay vidhipoorvak havan, tarpan tatha shraaddh karo. ekaagrachittase bhagavaanke mandirako svachchh karana, leepana, puraane mandironka jeernoddhaar karana, mandiramen deepak jalaana aadi tumhaare samast paaponko door kar denge. bhagavaan‌kee pooja, bhagavaan‌kee stuti, puraana-shravan, puraana-paath aur shaastronka, vedaantaka pratidin adhyayan karana chaahiye. in upaayonse sheeghr hee tumhaara chitt nirmal ho jaayagaa. nirmal chitt honepar usamen svayan jnaanaka uday hoga aur tab tumhaare sabhee duhkh door ho jaayange. tumhen param shaanti praapt hogee. '

muni jaanantikee aajna maanakar devamaalee saadhanamen lag gayaa. kabhee koee shanka honepar vah guruse poochhakar sandeh door kar letaa. is prakaar shraddha evan dridha़taase fingle niyamapoorvak saadhan karanese vah sheeghr nishpaap ho gayaa. usaka hriday nirmal ho gayaa. bhagavaan‌kee kripaase use bodh praapt huaa. antamen gurudevakee aajnaase vaaraanasee (kaashee) men aakar devamaaleene bhagavaan‌ka param pad praapt kiyaa.

223 Views

A Beautiful Bhagwad Gita Reader
READ NOW FREE
7 Amazing Ways In Which Devotees Easily Overcome Pain8 Yardsticks To Evaluate If My Bhakti Is Increasing?11 Tips For Enhancing Devotional Service For Busy People15 Obstacles That Can Easily Derail Us From Our Path Of Bhakti



Bhajan Lyrics View All

हर पल तेरे साथ मैं रहता हूँ,
डरने की क्या बात? जब मैं बैठा हूँ
बाँस की बाँसुरिया पे घणो इतरावे,
कोई सोना की जो होती, हीरा मोत्यां की जो
जिंदगी एक किराये का घर है,
एक न एक दिन बदलना पड़ेगा॥
सत्यम शिवम सुन्दरम
सत्य ही शिव है, शिव ही सुन्दर है
किशोरी कुछ ऐसा इंतजाम हो जाए।
जुबा पे राधा राधा राधा नाम हो जाए॥
हम प्रेम नगर के बंजारिन है
जप ताप और साधन क्या जाने
हम राम जी के, राम जी हमारे हैं
वो तो दशरथ राज दुलारे हैं
दिल की हर धड़कन से तेरा नाम निकलता है
तेरे दर्शन को मोहन तेरा दास तरसता है
तेरे दर की भीख से है,
मेरा आज तक गुज़ारा
वृदावन जाने को जी चाहता है,
राधे राधे गाने को जी चाहता है,
मेरी बाँह पकड़ लो इक बार,सांवरिया
मैं तो जाऊँ तुझ पर कुर्बान, सांवरिया
श्यामा प्यारी मेरे साथ हैं,
फिर डरने की क्या बात है
तुम रूठे रहो मोहन,
हम तुमको मन लेंगे
इतना तो करना स्वामी जब प्राण तन से
गोविन्द नाम लेकर, फिर प्राण तन से
दुनिया का बन कर देख लिया, श्यामा का बन
राधा नाम में कितनी शक्ति है, इस राह पर
मेरा आपकी कृपा से,
सब काम हो रहा है
हे राम, हे राम, हे राम, हे राम
जग में साचे तेरो नाम । हे राम...
फाग खेलन बरसाने आये हैं, नटवर नंद
फाग खेलन बरसाने आये हैं, नटवर नंद
कैसे जिऊ मैं राधा रानी तेरे बिना
मेरा मन ही ना लागे तुम्हारे बिना
मुझे रास आ गया है, तेरे दर पे सर झुकाना
तुझे मिल गया पुजारी, मुझे मिल गया
सांवरियो है सेठ, म्हारी राधा जी सेठानी
यह तो जाने दुनिया सारी है
राधा ढूंढ रही किसी ने मेरा श्याम देखा
श्याम देखा घनश्याम देखा
मुँह फेर जिधर देखु मुझे तू ही नज़र आये
हम छोड़के दर तेरा अब और किधर जाये
बृज के नंदलाला राधा के सांवरिया,
सभी दुःख दूर हुए, जब तेरा नाम लिया।
आप आए नहीं और सुबह हो मई
मेरी पूजा की थाली धरी रह गई
किसी को भांग का नशा है मुझे तेरा नशा है,
भोले ओ शंकर भोले मनवा कभी न डोले,
एक कोर कृपा की करदो स्वामिनी श्री
दासी की झोली भर दो लाडली श्री राधे॥
लाली की सुनके मैं आयी
कीरत मैया दे दे बधाई
ये सारे खेल तुम्हारे है
जग कहता खेल नसीबों का
राधे मोरी बंसी कहा खो गयी,
कोई ना बताये और शाम हो गयी,

New Bhajan Lyrics View All

आईयो मदन गोपाल मेरे घर तुम आईयो,
आईयो नंद जी के लाल मोहे लेने तुम आईयो...
केंड़ियां गल्लां दा तैनू वट वे,
कुझ बोल मुरली ‌वालेया
मईया की दया है,
बड़ी मौज में है परिवार मेरा
मैं तो तेरी हो गई मात दुनिया क्या जाने,
क्या जाने कोई क्या जाने,
रहम नजर करो अब मोरे साई, तुम बिन नहीं
रहम नजर करो...